Mai xuân dũng 30/10/2010.
Bình thường, Mr Tuần Tuột là người ít nhời nhưng ngồi bên bàn cờ tướng hoặc có phụ nữ ở bên, lão trở nên hoạt ngôn. Khi chơi cờ, có cái gì đó kích hoạt cả hai bán cầu não làm cho lão ta trở nên tư duy rành mạch. Vừa tán dóc với đám người chầu rìa xung quanh vừa đấu trí với đối thủ mà không đi nước cờ nào hớ hênh cả.
Lão ta tên là Tuần nhưng vì dẻo mỏ nên có thêm cái đuôi Tuột sau chữ Tuần. Bây giờ ai cũng gọi lã là Tuần Tuột. Nhưng tại sao lại có cái đại từ ngôi thứ nhất rất Tây là “Mr” đằng trước cái tên? Chuyện lý thú ra phết nhưng xin kể chi tiết sau, còn bây giờ thì tạm giải thích lý do thế này: Lão đã ở tuổi lục tuần rồi, dung mạo hơi nhom nhem nhưng nói năng có duyên. Chị em thít ra trò. Chả thế có cô bé sinh viên năm cuối (có phải ra giàng gì cho cam) mê tít thò lò, tất nhiên mê chuyện thôi. Thỉnh thoảng cô kéo lão ra quán cà phê hàn huyên tâm đầu ý hợp lắm. Kinh khủng hơn, cô bé còn mời lão về quê chơi. Chuyện đó ai mà chả biết. Từ đó lão cấm tiệt không để cho ai dùng cái đại từ “lão” hoặc “ông” để giao thiệp với lão nữa. Chả nhẽ 60 tuổi lại gọi là anh. Vậy thích hợp nhất là dùng “Mr”. Mr Tuần Tuột. He he…
Lão thích nói chuyện cờ tướng và chuyện…tình cảm. Cô bé sinh viên năm cuối gặp chuyện “bất như ý” với người iu, được lão tư vấn thế này: Chuyện yêu ở đời là chuyện tốn nhiều giấy mực, nước mắt, nước bọt và ở một chiều kích nào đó, hơi bị tốn nhiều máu. Trong Cựu ước, Chúa Trời sinh ra con người xuất phát từ tình yêu Thánh linh hướng tới sự duy mĩ toàn thiện vĩnh cửu. Ngài tác tạo con người ban đầu chỉ là một người đàn ông. và vì yêu công trình của mình Ngài tiếp tục ban phát cho con người muôn vật cùng cây cối xanh tươi để con người thụ hưởng. Rồi để đàn ông khỏi cô đơn, Người khai sinh bà Eva và bằng phương cách như để phụ nữ mắc nợ người đàn ông, Chúa Trời tác tạo bà từ một dẻ xương sườn của Adam. Tuy vậy, thay vì ca ngợi đàn ông, người nam quen làm các áng văn bất hủ để tỏ bày tình yêu phi phàm với dẻ xương sườn có hồn kia. Thi nhân vắt kiệt cái tinh túy của lục phủ ngũ tạng chắt ra cơ man là trường thi, đoản thi tụng khen người nữ đủ điều làm các chị chàng được đi mây ngàn, gió núi rồi lạc mẹ nó vào mê cung trần tục nhất đó là tính dục. Đến bây giờ cũng vậy tất cả những trò đó nhuốm màu hoa anh túc. Các chị vui vẻ chấp nhận bị cưỡng bức là kẻ sáng tạo nòi giống vinh quang và vô tình bị đàn ông đánh thuốc ngọt ngào đến nỗi hoan hỷ sa vào thế giới thực thể, nhục giới, sờ nắn, cầm nắm được, tức là cái hạ tiện tục trần. Thực ra cái nhục giới kia chỉ có chức năng kép đơn giản vừa là gia vị vừa là một chút thuốc phiện cuối cùng được đưa vào các cuộc giao hoan làm cho cái tình cảm tinh tuyền kia thêm huyền ảo, sâu sắc hơn mà thôi.Lũ đàn ông ma mãnh nhận về mình là con nợ để đàn bà bảo trợ ban phát tình thương yêu. Cũng vì cái thỏa nguyện bảo trợ đó, Bà Eva đã chả bị con rắn dẫn dụ trong vườn Địa đàng để ăn trái táo cấm và sẻ chia cho ông Adam vị ngon tội lỗi đó sao, vì cái tội cao ngạo đó con người đã bị gánh lấy tội Tổ tông truyền. Một trong những cái tội đeo đẳng suốt cuộc sống hữu hạn là mê muội. Tình yêu là cái giá trị đáng ngờ lắm.Rất nhiều thế hệ mụ mẫm bởi các mối tình lãng mạn kiểu Romeo, Juliete. Đẹp lắm tình yêu khi có ai đó ngây ngô chẳng nói nửa lời:
Mối tình đầu của tôi có gì ?
Chỉ một cây đàn nhỏ
Rất vu vơ nhờ bài hát nói giùm
Ai cũng hiểu - chỉ một người không hiểu
Nên có một gã khờ ngọng nghịu mãi... thành câm
(Đỗ Trung Quân)
Này, đến như ông giám đốc nhà thương súc sinh viết về yêu mới chân thành làm sao:
Yêu là nhớ ít tưởng nhiều
Yêu là chẳng biết mình yêu cái gì
Yêu nhau đâu bởi hàng mi
Đắm say đâu phải chỉ vì đôi môi
Yêu là yêu, có thế thôi…
(Bảo sinh)
Và rất thoải mái trong gông cùm:
Khi yêu cái xích dưới chân
Thì xiềng xích ấy là thần Tự do.
Trong cảm giác rất mơ hồ giữa mê và tỉnh sinh ra khái niệm cao thượng:
Vì yêu tha thiết con người,
Cho nên mới lánh về nơi không người.
Quạnh hiu ngay giữa đất trời,
Còn hơn hiu quạnh giữa người thân thương.
Yêu phải mê muội mới đúng là yêu.
(Bảo sinh)
Theo thuyết tiến hóa của Đác Uyn, các ngài Nê an đéc tan biết giao phối chứ đâu có biết yêu là gì. Yêu là sản phẩm của sự dư thừa vật chất. Cái thủa xã hội sơ khai chọc lỗ gieo hạt và leo trèo hái quả, thì chưa thể có tình yêu. Cho đến khi Kách mệnh khoa học kĩ thuật thời Tiền đồ đồng, đỗ lạc và thú săn dư thừa được biến thành hàng hóa, một lớp người ma mãnh hơn số đông kiết xác đủ điều kiện để thăng hoa tinh thần sinh ra thứ tình cảm huyền diệu gọi là tình yêu. Bởi vậy tình yêu mặc nhiên dành cho tầng lớp bụng to. Tình yêu, như thế từ sâu xa là sản phẩm của hàng hóa và sự đàng điếm của kẻ ranh mãnh. Qua nhiều thời đại, thứ tình cảm ấy được nhân loại dụng công bơm vá, tô vẽ cho nó trở thành cao vời thánh thiện. Con người tự huyễn hoặc mình, đánh bả mình đến say đứ đừ. Trước tình yêu con người sụp lạy điên dại, khóc lóc, tự hoại. Mà đấy mới chỉ là tình cảm giữa người đàn ông và người đàn bà thôi đấy chứ nếu là ở lĩnh vực khác như các dạng thức giai cấp thì yêu còn bị con người rắp tâm đẩy nó lên một tầm cao mới kì vĩ hơn nhiều. Đám tinh hoa và tăng nhân sơn bả hình nhân lòe loẹt, dựng đàn hô phong hoán vũ tôn phù, đặt tên linh hiển. Màn tuồng đó thế mà hay ra trò, hiệu quả lắm. Mấy cụ ranh mãnh loa lên, dụ mị đám tiện dân nhân danh pháp hiệu (tự đặt) làm cho hàng ngàn người rạp xuống tế bái. Rồi như sóng triều, hàng vạn người sẽ lại như nghìn người kia úp mặt xuống đất và hồn vía phiêu diêu. Đến lúc nào đó tín điều tà thần bao trùm thế giới thì mấy tổ cha sáng tạo kia trở nên nhỏ nhoi trước sản phẩm của chính mình, đe dọa vai trò thống trị. Lấy lại vị thế, các tổ cha dùng chính bản thể bằng xương bằng thịt sống trong số bọn họ để tôn phù hình ảnh mới, tẩy chay, phá phách biểu tượng tôn sùng cũ. Thậm chí các bản thể duy vật chất ấy còn bị họ ngâm tẩm còn tệ hơn trò bảo quản thực phẩm để thuốc hàng triệu người. Ai à, đó là các Pharaon đi tiên phong và theo sau là các con vua cháu chúa dựng nên các lăng tẩm để tạo ra các thần linh mới, tôn giáo mới.Trở lại chuyện tình cảm giữa người đàn ông và đàn bà. Ngày nay, bức màn thần bí của tình iu đã bị hạ xuống mặc cho những môn đệ trung tín của nó khóc lóc phản bác. Tình iu hiện đại mà bọn nứt mắt thông tuệ khai mở đã mặc cho bộ dạng trần tục nhưng thân thiện. Đó là một bước lùi của nhân loại, nhiều kẻ bảo vậy. Nhưng bọn trẻ cười khẩy như muốn nói À, các cụ Cả lẫn, tỉnh lại chút xíu đi, đó là bước tiến lớn nhất của thế kỉ 21. Đó là sự giải phóng con người. Chúng nhẹ nhàng khơi mở một trường phái Tình iu hiện sinh nhưng quả thật có mùi vị của công bằng. Theo cách đó, tình yêu dâng hiến không đòi hỏi đền đáp không phải là tình yêu mà chỉ là sự u mê. Tình yêu đơn phương với trái tim yêu tan nát là tình cảm yếu đuối thụ động. Đó không phải tình yêu mà chỉ là hình thái tình cảm non xanh ủy mị dễ dập nát hư thối.Có chuyện một cặp yêu nhau nồng thắm nhưng đến một ngày kia chàng tìm cách lánh xa bạn tình. Nàng dễ dàng nhận thấy điều đó nên căn vặn về căn nguyên. Chàng phải thật lòng mà rằng không còn đủ khả năng đem lại hạnh phúc cho người mình yêu vì chàng không có điều kiện đầu tiên để thường xuyên cùng nàng đây đó rong chơi, cùng nhau phiêu du quên tháng ngày, không thể làm nàng vui bằng những món quà nho nhỏ đeo nơi các ngón tay mềm mại của nàng vào dịp “Va len tai hại” cũng như bất lực khi nhìn sợi dây chuyền bạch kim trong quầy kim hoàn Bảo tín Minh châu vào dịp sinh nhật nàng. Nói gần nói xa chẳng qua nói thật, chàng khánh kiệt, túi chàng hết xu rồi. Cô gái tròn mắt ngạc nhiên: Em không cần những thứ đó, em cần anh thôi. Anh là tất cả. Chàng cảm động nhưng cười nửa miệng. Và để khẳng định, hôm sau nàng đóng vai nhà tài trợ chương trình. Vâng, tình iu cao thượng đã…thượng được hai tuần rồi hạ xuống mặt đất nhanh chóng chính nàng cũng đâu có ngờ. Trong nàng, con “bọ iu” đã sớm chết thối.Đó là bi kịch từ ngàn xưa cho đến tận thế kỉ 20. Bây giờ thời @, 9X độ lượng hơn với Romeo và Juliete, chúng bình thản để nói rằng bác Xuân Diệu có lý khi cho rằng “Yêu là chết trong lòng một ít…”. Vâng chết một ít thôi nhé.
Tình yêu của con người ngày càng dễ sứt mẻ vì nó quá cao quý, mong manh như trứng mỏng, giòn như bánh đa mới nướng. Đã thế tình iu lại dễ bay mầu lắm, nó như bị nhúng javel để nhanh chóng ngả từ hồng sang bạc phếch chỉ trong chớp mắt. Thời cổ lai hy có chuyện vua nước Vệ rất yêu Di Tử Hà. Phép nước Vệ ai đi trộm xe của vua, thì phải tội chặt chân.Mẹ Di Tử Hà ốm nặng. Đêm khuya có người đến gọi, Di Tử Hà vội vàng lấy xe vua để đi. Sau lộ chuyện, Vua lại khen rằng:“Có hiếu thật! Vì hết lòng với mẹ, mà quên cả tội chặt chân”.Lại một hôm, Di Tử Hà theo vua đi chơi ở ngoài vườn, đang ăn quả đào thấy ngọt còn một nửa đưa cho vua ăn. Vua nói:“Di Tử Hà yêu ta đến thế thì thôi ! Của đang ngon miệng mà biết để nhường ta”…Về sau, vua không có lòng yêu Di Tử Hà như trước nữa. Một hôm phạm lỗi, vua giận nói rằng:“Di Tử Hà trước đám thiện tiện lấy xe của ta đi. Lại một bận dám cho ta ăn quả đào thừa. Thực mang tội với ta đã lâu ngày. Nói xong bắt đem ra trị tội. Ôi! Di Tử Hà ăn ở với vua trước sau cũng vẫn vậy, thế mà trước vua khen, sau vua bắt tội. Đó là tại khi yêu khi ghét khác nhau mà thôi. Lúc được vua yêu, đáng trị tội thì lại hóa công thần; lúc bị vua ghét, việc không đáng tội thì lại hóa ra kẻ tội đồ. Mới hay, người muốn can ngăn, đàm luận với vua điều gì, thì trước phải xem xét cái lòng vua yêu hay ghét mình thế nào rồi hãy nói. Gần vua khác nào ở bên thú dữ.Thì chính thế. Hãy liệu hồn khi iu. 9X tuyên ngôn : “Em yêu anh, và vì thế em sẵn sàng hy sinh tất cả vì anh kể cả hy sinh luôn anh vì tình yêu đó”. Điều đó dáng lên án không? Tham khảo nhé: Xét theo logic thì bản chất tình cảm chỉ là sự hoán đổi theo từng thời điểm trong cái Tháp nhu cầu 5 tầng, trong đó:
Tầng thứ nhất (Physiological): là các nhu cầu thuộc về “thể lý” bao gồm các nhu cầu như: Đồ ăn, thức uống, thở, nghỉ ngơi, chỗ ở, quần áo, bài tíêt, tình dục.
Tầng thứ hai (Safety): nhu cầu an toàn về thân thể, sức khỏe, việc làm, tài sản…
Tầng thứ ba (Love/belongging): nhu cầu xã hội như tình cảm, tình bạn, muốn được trực thuộc một nhóm cộng đồng nào đó.
Tầng thứ tư (Esteem): bao gồm các nhu cầu được kính trọng, được quý mến, tin tưởng, địa vị, danh tiếng, thành đạt…
Tầng thứ năm (Self-actualization): là các nhu cầu tự thể hiện bản thân như khả năng trình diễn, khả năng sáng tạo…
Tình iu trong bức màn sương khói đã không còn hoặc chỉ tồn tại trong mơ tưởng và hoài niệm. Đành phải thực tế thôi vì cho dù thực tế không thơm tho nhưng ít nhất nó cũng không nặng mùi gian dối.Hãy phòng bị khi có kẻ nói suông rằng nó yêu anh (hoặc yêu em), hãy tỉnh táo khi nó lại còn tuyên bố sẵn sàng hy sinh cho anh vì chúng nó sắp sửa hy sinh mẹ nó cái thân anh đến nơi rồi.
mai xuân dũng