CÙ HUY HÀ VŨ VÀ NHỮNG ĐIỀU ĐÃ BIẾT.

Vụ tuyệt thực của Ts Cù Huy Hà Vũ trong lao tù làm tôi nhớ lại những gì đã biết về ông qua sách báo, tài liệu chính thức và không chính thống.

Ông bị bắt và bị khởi tố năm 2010 về tội “tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam và hiện đang thi hành án tù 7 năm ở Trại 5 Thanh Hóa, nơi tôi đã một lần đến thăm.

Cù Huy Hà Vũ là con trai của cố nhà thơ, bộ trưởng Cù Huy Cận trong chính phủ Việt nam dân chủ cộng hòa. Mẹ của ông là bà Ngô Thị Xuân Như, em ruột Xuân Diệu, thuộc dòng họ Ngô Đức Kế.Vợ ông là bà Nguyễn Thị Dương Hà, Trưởng văn phòng luật sư Cù Huy Hà Vũ.

Sau khi tốt nghiệp Đại học Ngoại ngữ Hà Nội chuyên ngành tiếng Pháp năm 1979, Cù Huy Hà Vũ làm việc tại Ban Thông tin Học viện Quan hệ Quốc tế. 

Văn phòng luật sư Cù Huy Hà Vũ từng bào chữa cho tướng công an Phạm Xuân Quắc trong vụ án Nguyễn Việt Chiến và Nguyễn Văn Hải liên quan vụ tham nhũng PMU18.

Ông từng công tác tại Bộ Ngoại giao Việt Nam trước khi bị cho thôi việc năm 2009 với lý do "bỏ cơ quan không đến làm việc".

Ông trở nên nổi tiếng sau khi đệ đơn kiện thủ tướng Việt Nam đương nhiệm Nguyễn Tấn Dũng.

Cha của Cù Huy Hà Vũ là cố bộ trưởng của chính phủ Việt nam dân chủ cộng hòa Cù Huy Cận. Tháng 8 năm 1945, ông Cù Huy Cận là một trong ba thành viên của phái đoàn Chính phủ Lâm thời cùng Nguyễn Lương Bằng, Trần Huy Liệu đi vào kinh đô Huế để tiếp nhận lễ thoái vị của Vua Bảo Đại. Sau cách mạng tháng tám, khi mới 26 tuổi, ông đã là Bộ trưởng Bộ Canh nông trong Chính phủ liên hiệp lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do Hồ Chí Minh đứng đầu. Ngoài ra, ông còn là Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa I, II và VII.

Cha của Cù Huy Hà Vũ còn là tác giả của hàng trăm bài thơ. Tôi thích bài: “Trò chuyện với kim tự tháp” của ông. Xin đăng lên đây. 

Trò chuyện với kim tự tháp 

Huy Cận.

 

Chỉ có trời xanh thay cỏ cây 

Mênh mông sa mạc. Cát làm ngày; 

Cát làm đêm nữa. Trăng phơi át 

Sao sáng đằng xa hay cát bay? 

Vua chúa không yên chịu cát vùi 

Trăm kim tự tháp đá chen trời. 

Năm nghìn năm đứng cười sa mạc, 

Nắm chắc trong tay vĩnh viễn rồi!... 

- Kim tự tháp! Ngươi thấy gì tự bấy? 

- Thấy gió thổi bốn mùa, cát dậy; 

Cát vung lên rát mặt thời gian, 

- Kim tự tháp! Người vẫn cười ngạo nghễ? 

Chấp năm tháng, xoa những đầu thế kỉ? 

- Buổi đầu tiên tôi tưởng vậy, say sưa 

Không cho ngày tàn, cắm mặt trời trưa 

Trên đỉnh nhọn như kim cương lấp loáng 

Trên mũ mão đầu Thiên Vương chói rạng. 

- Nhưng rồi sao, Kim tự tháp ngàn năm? 

- Trong lòng tôi một xác ép vua nằm; 

Dưới chân tôi vạn thần dân chết lụi. 

Vua muốn thắng thời gian vòi vọi 

Nằm yên trong giấc đá, kín bưng. 

Suốt đời vua lo chỗ ngủ cuối cùng, 

Ôm cái chết mong thắng dần cái chết. 

Thời gian thổi, hồn vua không sợ rét; 

Mặt trời quay, trục tháp chẳng mòn xoay. 

Vua ngủ yên nhưng tôi thức đêm ngày; 

Cát, cát, cát nổi từng cơn dữ dội, 

Cát thổi đập vào mình tôi nhức nhối. 

Tôi thức vua cho vua biết: giữa trăng sao 

Hạn nằm trong vĩnh viễn chẳng còn bao 

"Dậy vua ơi! Cái chết chẳng thể rào 

Được cái chết". Vua ngủ mê giấc đá 

Lở chân trời nhiều bạn tôi tàn tạ, 

Hất ra ngoài vĩnh viễn xác vua phơi... 

Tôi thấy thời gian rúng lạnh bốn chân tôi... 

- Ngươi còn thấy những gì, Kim tự tháp? 

- Từng thế kỉ những đoàn người cúi rạp 

Dưới chân tôi rồi biến mất mù tăm... 

Nhưng cũng đôi khi có những trán đăm đăm 

Soi vằng vặc vào mặt tôi mà hỏi: 

"Chất cái chết lên cao, trên mấy tầng mây nổi 

Đã tấc nào thành sự sống hay chưa, 

Hỡi nghìn năm Kim tự tháp chơ vơ!" 

Tôi chết điếng trong lòng tôi tự đó 

Tôi chết sững, chết thêm lần nữa 

Trong từng vân, từng thớ đá thân tôi.... 

- Ngươi thấy gì, Kim tự tháp, nữa thôi? 

- May tôi còn thấy giữa muôn trùng gió lộng 

Thấy cái chết muốn trở thành sự sống 

Cát kêu lên nỗi hoài vọng lớn lao: 

Là cái chết khô, cát muốn hoá tế bào 

Của tươi mát, thịt da, hoa lá... 

Thấy cái sống muốn mọc từ cát đá". 

Trong chiều xanh, rìa sa mạc mênh mông 

Ngô đầu mùa phơi phới đâm bông. 

Bóng Kim tự tháp trải lên bờ sông mát, 

(Chuyện ghi lại bên bờ gió cát)

Ai Cập, 7-1962  

Không biết nhà thơ Cách mạng Cù Huy Cận đã đứng trước lăng của vị vua Ai Cập nào để có thi hứng sáng tác. Nhưng ở Ai Cập. Lăng Akhenaton hay Ikhnaton là ngôi mộ vĩ đại nhất thế giới, nơi một Pharaong muốn nhờ đó giao hoan với thời gian vĩnh hằng. Akhenaton lên ngôi vua năm 1353 TCN, là một vị vua nổi tiếng trong lịch sử cổ đại Ai Cập vì đã tiến hành rất nhiều cải cách trong luật lệ cai trị Ai Cập. Ông đã thay đổi nghi lễ thờ cúng đa thần-Trong đó vị thần tối cao là thần Amun-Re của Ai Cập sang một vị thần duy nhất - thần Mặt trời Aton, và dời đô từ Thebes sang một thành phố mới mà ông đặt tên là Armana còn gọi là Akhetaton, tên ông. Sự thay đổi tôn giáo và thủ đô đó diễn ra vào năm trị vì thứ 4 của ông.

Vua Akhetaton có một câu nói được khắc lên lăng mộ và là câu nói được truyền tụng nhất: “True wisdom is less presuming than folly. The wise man doubteth often, and changeth his mind; the fool is obstinate, and doubteth not; he knoweth all things but his own ignorance “.

Tạm dịch:

"Sự thông thái thực sự ít tự tin hơn là sự điên rồ. Người thông thái thường nghi ngờ và thay đổi quan điểm; kẻ ngu dốt thường ngoan cố và không nghi ngờ; hắn biết tất cả ngoại trừ sự ngu dốt của chính mình."

Cù Huy Hà Vũ trở nên đáng nể phục vì đã biết đặt ra một dấu hỏi khi hầu hết mọi người chỉ biết lắng nghe và tuân phục. Ông đáng ngưỡng mộ hơn nữa vì đã biến nghi ngờ thành thành những điều trông thấy và công khai nói về nó. Những cá tính của ông mà nhiều người cho là "ngông cuồng, tự phụ...." (nếu có) là quá nhỏ bé so với một con người lớn như thế.

Mai Xuân Dũng.