MA, HỔ, NGƯỜI LUẬN BÀN THẾ SỰ

Mai xuân dũng 19/10/2010

 

Sách Huyền diệu có chép tryện rằng: Ngày nọ Người, Hổ, Ma vô tình gặp gỡ luận bàn thế sự.

Hổ nói: phàm trong giời đất sợ nhất kẻ thông minh. Cái sự khôn ngoan ấy làm thiện cũng được, làm ác cũng được. Nói phải thì có lý, nói trái, biện bạch cũng thành phải. Ta đây là chúa sơn lâm mở mắt nhìn có kẻ vỡ mật, gừ một tiếng muôn vật chạy dạt cả, vốn trước đây có bộ lông vàng tuyệt đẹp nay trở nên vằn vện xấu sa, kém uy phải chui rúc trong rừng sâu núi thẳm cũng do cái thông minh nó làm hại.

Ma bảo rằng: cái đáng sợ nhất là sự khiêm nhường. Lá dâu mềm mại, yếu đuối đến như con tằm còn ăn được. Nước giải đàn bà là thứ tưởng chừng bỏ đi nhưng chữa được bệnh nan y. Những kẻ khiêm nhường giả ngây giả dại chỉ chờ ma sơ sẩy, xuất kì bất ý, vụt roi dâu nhúng nước giải đàn bà ma vỡ bóng lìa dương hết chốn ăn mày hương khói. Khiêm nhường với giả trá lắm khi cũng tệ không cái nào kém cái nào.

Người chỉ nghe mủm mỉm không nói không rằng. Thấy vậy Ma với Hổ bèn giục Người luận bàn xem ý ra sao. Lúc ấy Người mới thủng thẳng mà rằng: Người chả sợ gì, chỉ sợ Người thôi. Ma với Hổ cả cười cho rằng cùng đồng loại với nhau cớ gì phải sợ. Người đáp: Trong muôn một, Con cùng cha mới tranh đất cát, bạc tiền thừa tự. Gái chung chồng mới sinh ghen tuông thù oán. Kẻ làm quan ngầm hại nhau cũng vì tranh chức cùng trong Triều chính. Kẻ tranh lợi tất là lái buôn cùng một mối. Muốn bẫy chim phải dùng chim làm mồi. Muốn săn hươu tất dùng hươu làm bóng. Ma thi thoảng hại người. Hổ họa hoằn vồ người. Chỉ có đồng loại là giết nhau nhiều ức vạn bảo sao Người chỉ sợ Người thôi. Nghe vậy, Hổ và Ma mới cho là phải.

Lời bàn:

Hổ và Ma luận bàn không phải đã sai nhưng nói một chỉ biết một, còn Người nói một phải hiểu mười là vậy. Lại có khi nói vậy mà không phải như vậy. Ngẫm khi xưa thấy phường dệt làm ra nhiều vải nghĩ tất phải dùng vải may áo nên có kẻ buôn rõ nhiều khuy cài đẹp đẽ óng ánh muôn mầu. Về sau ế ẩm cho không đắt vì khi ấy Man vương truyền cho dân phải mặc áo vải khuy tết theo lối Bắc phương. Vậy là phường buôn khuy nghĩ một mà không biết mười, Man vương thậm thụt đi lại với Bắc vương đâu phải để uống dăm chén mao đài ru? mà để lo việc nghìn vạn sau này cho tông miếu dòng họ.

Lại nói Tể tướng thời Man vương tên là Sùng Của hội quan bàn việc triều chính nói đông nói tây giữa hội đường hàng trăm văn võ bá quan ai cũng vỗ tay tán thưởng. Sùng Tể tướng lại cũng ý ấy nói nam nói bắc, các quan thảy đều vỗ tay ca ngợi. Các phó tướng đồng thanh đứng lên hô Nhất trí, nhất trí. Sùng Tể tướng về tư thất khóc hu hu. Thê thiếp thấy vậy an ủi mà rằng: “Tướng công chớ lo buồn mà sinh bệnh, lỡ có mệnh hệ gì thì tiền của như non cao ai tiêu cho, phúc lộc dồi dào ai hưởng. Lăng tẩm, đền đài miếu mạo bỏ tiền ức vạn bạc vàng mới xây cất xong ai trông nom bây giờ”. Sùng tướng công bèn gượng dậy mà rằng: “Các ái khanh nhi nữ biết gì. Ta đang héo ruột thối gan đây. Làm Tể tướng những mong quần thần đa mưu túc trí biết khen điều ngay, chê lời nghiêng, bày mưu hay, kế lạ hầu dẹp trong hòa ngoài. Trước ta chót đuổi Toàn Chi là mưu thần ngay thẳng , giờ trong tay áo rặt kẻ khéo ăn khờ làm. Ngu dốt như ta, sức học có dăm cân chữ trong bồ rỗng mà còn khá hơn lũ vô dụng kia thử hỏi thuyền chìm, nước mất đến nơi, ta còn thiết nỗi gì?”.Các thê thiếp đêm ngày hầu bên gối còn không biết Sùng Tướng công khóc thật khóc giả thì thử hỏi ai biết ruột gan Tướn công sa sao?Việc Man vương hạ chiếu dùng khuy tết giống người đất Bắc Vương, Sùng tể tướng lúc khóc khi cười tưởng vô hại, ngẫm kĩ ra mới biết còn tệ hơn giết ức vạn người. Thật là thâm hiểm, vô luân. Bảo làm sao mà Người sợ nhất Người, đồng loại sợ nhất nhau chứ hổ, ma còn hiền lành hơn muôn vạn lần.

Mai xuân dũng